1957’de kaybettiğim rahmetli babam, evimize tek yayın organı getirirdi: “Bütün Dünya”.

“Bak bunu bir ay boyunca oku, epey şey öğrenirsin” derdi. Çünkü cebe sığacak boyutlardaki dergi ayda bir yayınlanıyordu.

Henüz ilkokulun 2’nci veya 3’üncü sınıfındaydım. Yani, okumayı yeni sökmüş sayılırdım.

(Not: Babamın bana armağan ettiği ilk kitap da ilk baskısı 1719 yılında yapılan Daniel Defoe’nun Robinson Crusoe romanı olmuştu. Kitabın tam ve orijinal adı biraz uzundu: “York’lu bir denizcinin, kendi kaleminden, deniz kazası ile düştüğü Amerika sahillerindeki Oroonoque nehri ağzındaki ıssız adada 28 yılını geçirirken yaşadığı serüvenler ve korsanlar tarafından kurtarılması.” )

Biz “Bütün Dünya”ya dönelim. Türkçe edisyonu, ABD’deki orijinal “Reader’s Digest” dergisinin boyutları ve içeriyle 1948’den 1984’e kadar yayınlandı.

Yayıncısı, Osman Nebioğlu’nun kurduğu “Nebioğlu Yayınevi”ydi. Sonra yayına son verildi. Aradan 14 yıl geçti, Başkent Üniversitesi bünyesinde 1998’de hayata döndü. Yönetmeni rahmetli gazeteci Mete Akyol’du. Onun ölümünden sonra oğlu Ufuk Akyol görevi üstlendi.

Ama asıl konumuz “Reader’s Digest”. Yani, ana dergi.

1922 Şubat’ında ABD’de bir aile dergisi olarak DeWitt Wallace ve Kanada kökenli eşi Lila Wallace tarafından kuruldu. Derginin yönetim yeri Wallace çiftinin evleriydi.

Derginin tirajı hızla arttı, 1935’te bir milyonu, 1994’te de 10 milyon geçti. 2005’te ABD’deki edisyonu bininci sayıyı kutladı.

Dergi ayrıca dünyaya açıldı: 100’ü aşkın ülkede ve 30 dilde yayınlanmaya başladı.

2004’te ABD’deki tirajı 12,5 milyonun üstündeydi ve okur sayısı da 44 milyon kişinin üstünde hesaplanıyordu.

Ancak bu tiraj başarısı derginin ve yayıncı şirketin mali durumuna yansımadı. Tam tersine borçlandıkça borçlandı . Sonuç: 17 Ağustos 2009’da konkordato ilan etti. O tarihte borçları 1,6 milyar doların üstündeydi.

Dergi yönetimi bu tabloyu reklam gelirlerinin azalması, üretim maliyetlerinin artması ve okuma alışkanlıklarının değişmesi (Not: Okurların dijital medyaya kaymasını kastediyor) gibi nedenlere bağladı.

Ne var ki, borçlarını yeniden yapılandırmasına ve 2 milyar dolar azaltmasına rağmen dergi grubu belini bir türlü doğrultamadı. 3,5 yıl sonra yeniden konkordato talebinde bulundu. Borçları 1,2 milyar dolardı, aktifleri ise 1,1 milyar dolar.

Şimdi son sayısı yayınlanmak üzere.

Sonra? Elveda.

102 yıllık bir efsane tarihe karışacak. Dünya basın tarihinin bir çınarı devrilecek.

Bildiğimiz dünyanın sona ermekte olduğunun bundan daha acı ve hüzün verici bir kanıtı olabilir mi?

Mail: erdal.safak@outlook.com