HANİ NEREDE BENİM KURUŞLARIM?

Türkiye, 2005 yılına nice zamandır enflasyon yüküyle sıfırları arttıkça artmış, insanların milyonlar ile milyarları karıştırdıkları karmaşık para sisteminden kurtulmuş olarak girdi.

Paradan radikal bir kararla 6 sıfır birden atıldı.

Artık en büyük banknot 200 Yeni Türk Lirası’ydı. (YTL)

Diğer banknotları da hatırlatayım: 100 YTL, 50 YTL, 20 YTL, 10 YTL, 5 YTL.

Bugün de bu banknotlarla alışveriş yapıyoruz.

Tek fark, Yeni Türk Lirası’nın “Yeni”sini, yani baştaki “Y” harfin1 Ocak 2009 tarihinde sildik. Yeniden TL’ye döndük. Geçiş dönemi bitmişti.

---

Elbette bu banknotların yanı sıra, yeni seri, yani sıfırlardan kurtulmuş madeni veya metal paralar da tedavüle sokuldu. Hani, bizim bozuk para dediğimiz küsuratlar.

Gerçi aradan sadece 18 yıl geçti ama bir çoğu piyasadan kaybolduğu veya iyice azaldığı için onları da hatırlatayım:

1 kuruş, 5 kuruş, 10 kuruş, 25 kuruş, 50 kuruş ve 1 lira.

---

1 kuruşun piyasadaki varlığı sadece 2-3 yıl sürdü.

O mini minnacık parayı bir anı olarak saklayanlar dışında gören var mı?

Oysa en çok onun varlığını sürdürmesi gerekiyordu. Zira 2005’ten itibaren piyasaya sürülenlerden vazgeçtim, sadece 2009-2013 yılları arasında 125 milyon 260 bin adet basılmıştı. Yani, hiç değilse, büyük-küçük, kadın erkek her Türk vatandaşının cebinde veya cüzdanında ya da kumbarasında en az 2 adet 1 kuruş bulunması gerekiyordu.

Ah, 1 kuruşun alaşımını da hatırlatayım: Yüzde 90 bakır, yüzde 10 çinko. Zaten o nedenle bakır rengiydi. Hatırladınız mı?

Bir soru daha: 1 kuruşun motiflerini anımsayan kaldı mı?

Cevap: Ön yüzünde ay-yıldız ve basım yılı, çevresinde kardelen çiçeği, arka yüzünde Mustafa Kemal Atatürk.

---

Peki, bir kuruş neden kaybolup gitti?

Cevabını ikinci yazıda vermek üzere şimdilik noktalayayım.

---

Gelelim diğer bozuk paralara…

1 kuruşun ardından 5 kuruş da ya kayboldu, ya da kaybolmak üzere.

Aynı şekilde, 10 kuruş da piyasadan ya da alışverişlerden silinmek üzere.

Geriye kaldı; 25 kuruş, 50 kuruş ve 1 lira.

Ama onları da nakit ödemelerde veya hesap üstü olarak bulabilmek neredeyse imkansız.

İyi ama onlar neden kayboldu veya kaybolmak üzere?

Cevap: Her şeyin sırrı metal paraların alaşımında gizli.

1 kuruştan başlayıp 1 liraya kadar hepsinin öyküsünü ikinci yazıya bırakayım…

Mail: erdal.safak@outlook.com