BOZUK PARALAR NEDEN PİYASASADAN YOK OLDU?

Bu soruyu bir iktisatçıya, bir de hurdadan çanak-çömlek üreten bir esnafa sordum.

İkisi de gülerek, birbirinden habersiz aşağı-yukarı aynı yanıtı verdiler:

“Son zamanlarda bir sahan, çatal-bıçak takımı veya metal bir kase, tepsi aldınız mı? Aldıysanız ve yemek için eşiniz o yeni kap-kaçağı kullanıyorsa, bilin ki, önünüze gelecek, içinde cızır cızır yumurta bulunan küçük sahan ya da mis gibi köfte veya makarna kokusunun yükseldiği büyükçe bir metal tabak, bir zamanlar cebinizde, cüzdanınızda, kumbaranızda biriktirdiğiniz o bozuk paraların yeni halidir. Bir başka deyişle, dönüştürülmüşüdür.”

Sinileri, diğer metal eşyaları, hatta metal bibloları hiç saymayayım.

---

Peki bir soru: Bu tablo, Merkez Bankası eliyle, istemeden de olsa, bazı sektörlere faizsiz, zahmetsiz, piyango gibi kaynak aktarması anlamına gelmiyor mu?

Cevap: Ne yazık ki, evet.

---

Bir soru daha: Bozuk para yokluğundan ötürü sorun yaşayan, başına ağrılar giren esnaf ne yapacak?

Birinci çözüm: Fiyatları yuvarlamak veya sıfırlamak.

Hayır, sıfırlamak derken, fiyatları silmek anlamında söylemiyorum.

Sadece, diyelim ki, normal fiyatı, sözün gelişi 18-19 lira olan biberi, domatesi veya yine küsuratlı olan sebze-meyveleri sonu sıfırla biten rakamlara yükseltmek olacak.

Dikkat: Bu örneği, nakit alışveriş yapanların, ya da zaten sınırlı olan kredi kartlarının limitinin dolması için ihtiyaçlarını nakit ödemeyle karşılamak zorunda kalan dar gelirliler ve de özellikle emekliler için veriyorum.

Peki, esnafın fiyatları yuvarlamak dışında seçeneği yok mu?

Sadece esnafın değil, dar gelirli tüketicilerin de?

1 liranın bile sınırlı bütçesinde önemli rol oynadığı emekli tüketicilerin de?

Ayda 8-10 bin lirayla hayatını sürdürmeye çalışan emeklilerin de?

Elektrik, su, doğal gaz, apartman ortak gideri, cep telefonu gibi sabit giderleri ödedikten sonra cebinde kalan 2-3 bin lirayla bir ayı geçirmeye çalışanların da?

Kurban Bayramları’nda komşularından veya akrabalarından gelebilecek bir parça kurban etinin dışında evine hayvansal ürün girmeyenlerin de?

Evet, Türkiye’nin yeni yoksul sınıfı emeklilerin, kendileri için hayati önem taşıyan alışveriş üstü 1-2 liralarını kurtarmalarının bir yolu yok mu?

Var!

Onu da son yazıda anlatayım.

Mail: erdal.safak@outlook.com