Bilim insanları kadınların yarısının hayatlarında en az bir kere idrar yolu enfeksiyonu geçirdiğini, bunların yüzde 20-30'unda da tekrarlayan enfeksiyonlar olduğunu söylüyor.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre; İdrar yolu enfeksiyonları erkekleri de etkiliyor fakat daha az oranda: Vakaların yaklaşık yüzde 20'si erkeklerde görülüyor. Peki tükettiğimiz gıdalar idrar yolu enfeksiyonu geçirme ihtimalimizi etkiliyor mu?

İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan London Bridge Hospital'dan jinekolog Sushma Srikrishna, idrar yolu enfeksiyonuna (İYE) genellikle bakterilerin yol açtığını ve bu yüzden yediklerimizin doğrudan hastalığa yol açamayacağını söylüyor. Fakat konu iyileşme süresini veya hastalık riskini artırıp azaltmaya gelince işler değişiyor. "Bazı yiyecek ve içecekler mesaneyi tahriş ederek idrar yolu enfeksiyonlarının belirtilerini kötüleştirebilir veya enfeksiyon riskini artırabilir" diyor Srikrishna. 

Kadın sağlığı diyetisyeni ve Britanya Diyet Uzmanları Birliği Sözcüsü Dr. Linia Patel, "İdrar yolu enfeksiyonuna yatkın olan kişilere kafein, alkol, gazlı içecekler, yapay tatlandırıcılar ve çok acı yiyeceklerden uzak durmalarını tavsiye ediyorum, bunlar mesanenin iç yüzeyindeki ince katmanı olumsuz etkileyebiliyor" diyor. 

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri neler? 

İYE'lere genellikle idrar yoluna giren bakteriler neden olur. İlk belirti genellikle idrar yapma sırasında keskin veya yakıcı bir acı olur. Uzmanlar, hastaların genellikle daha sık idrar yapma ihtiyacı duyduğunu; idrarda kan, bulanıklık veya farklı bir koku bulunabileceğini belirtiyor. Bel ağrısı, yüksek ateş veya düşük vücut ısısına (36 derecenin altında) da yol açabiliyor. Belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişirken herkeste tüm belirtiler görülmeyebiliyor. 

İdrar yolu enfeksiyonuna ne iyi gelir? 

Dr. Patel "Daha çok su içmek enfeksiyonları engellemek için en basit ve en etkili yollardan biri" diyor: "Böylece bakteriler idrar yolundan daha sık atılır ve sorun yaratacak kadar çoğalamayabilirler.” Araştırmalar, tüketilen sıvı miktarının günde bir litreden fazla artırılması durumunda kadınlarda tekrar eden enfeksiyon riskinin ciddi oranda azaltılabileceğini gösteriyor. Srikrishna ise antioksidan ve anti-enflamatuar (enflamasyona veya yangıya karşı) yiyeceklerin genel olarak idrar yolu sağlığını iyileştirebileceğine dikkat çekiyor: "Bunlar arasında çilek, ahududu, böğürtlen ve özellikle de yabanmersini gibi meyveler, yeşil salatalık yapraklar ve yüksek miktarda C vitaminine sahip brokoli ve dolmalık biber gibi gıdalar yer alıyor.” 

Dr. Patel de C vitaminin idrarı daha asidik hale getirerek bakterilerin çoğalmasını engellediğini ve bağışıklığı güçlendirdiğini ekliyor. C vitamini takviyesi almak kolay bir kısa yol gibi gözükse de bunu gıdalardan almak daha etkili görülüyor. Bunun nedeniyse bolca C vitamini içeren kivi, narenciye ve sebzelerin bol lif ve antioksidan da içermesi. Vitamin tabletlerinde bunlar bulunmuyor. Genel olarak dengeli beslenmek de bağışıklık sistemini güçlendirdiği için İYE'lere karşı etkili. 

İdrar yolu enfeksiyonu nasıl geçer? 

Srikrishna "Bazı gıdaların antimikrobiyal özellikleri olsa da hiçbiri düzgün bir antibiyotik tedavisinin yerine geçemez" diyor ve ekliyor: "Sarımsak, zencefil ve bal gibi gıdaların antimikrobiyal etkileri üzerine araştırmalar yapıldı fakat İYE'lere yönelik etkisi kısıtlı gözüküyor.” 

Hastalanınca C vitamini almak için asidik meyveler yemek de basit bir çözüm gibi görülse de, Srikrishna durumun daha karmaşık olduğunu ekliyor: "Bazıları asidik gıdaların bakteriler için barınması zor bir ortam yarattığını düşünse de, asidik gıdaların halihazırda yangı yaşayan bir mesaneyi daha fazla tahriş edeceğini düşünenler de var.” Öte yandan su içmek ve mesaneyi tahriş edecek gıdalardan uzak durmak, antibiyotik tedavisiyle birlikte yapıldığında iyileşme süresini ve belirtilerin şiddetini azaltabilir. "Önemli olan bedeninizi dinlemek ve belirtilerinizi kötüleştiren şeylerden uzak durmak" diyor Srikrishna. İYE'lere yol açan bazı bakterilere karşı aşılar olduğunu ve hatta vajinal lazer gibi yeni tedavi yöntemlerinin de bulunduğunu anlatan Srikrishna, hastaların mutlaka profesyonel uzmanlara görünmesini ve İYE'lere yol açabilecek anatomik, hormonal veya yaşan tarzı kaynaklı nedenlerin üstünden geçmelerini öneriyor. 

Kızılcık suyu veya probiyotikler İYE'leri engelleyebilir mi? 

University College London'dan üroloji ve enfeksiyon uzmanı Prof. Jennifer Rohn "Kızılcık muhtemelen bir miktar İYE karşıtı özelliğe sahip" diyor. Bu konuda yapılmış araştırmaları derleyen yeni bir araştırmanın, kızılcık suyunun tedaviye destek olarak kullanılabileceğini gösterdiğini de ekliyor. Öte yandan tatlandırılmış kızılcık içeceklerinden uzak durmak gerektiğini vurguluyor: "Şeker İYE'leri kötüleştirebilir çünkü bakteriler idrardaki şekerden besleniyor. "Doğru tercih şekersiz kızılcık suyu veya kızılcık özütü olacaktır.” Öte yandan bunun tek başına yetersiz olacağını da hatırlatıyor: 

"Kızılcık suyunun yardımcı olduğuna dair kanıtlar yeterli olsa da kızılcık suyu içen insanlar da İYE geçiriyor. Bu yüzden muhtemelen kısıtlı bir önleyiciliği var. Sihirli bir değnek değil.” Probiyotiklerin İYE'lere etkisinin ise yeni araştırılmaya başlanan ve heyecan verici bir alan olduğunu söylüyor: "Probiyotiklerin İYE sıklığını azaltabileceğine dair umut verici bulgular var. Fakat herkes farklı antibiyotikler ve farklı probiyotikler kullanıp ve farklı tedaviler uyguladığı için bu alandaki araştırmaları karşılaştırmak zor.” Dr. Patel ise probiyotiklerin özellikle kadınlara neden yardımcı olabileceğini şu sözlerle açıklıyor: "Vajinal mikrobiyomunuz idrar yolunun eşik bekçisidir. Sağlıklı bakteriler, özellikle de Lavtobacillus türü, kötü bakterilerin idrar yoluna yerleşmesini engelleyebilir."