
Başkan Trump'ın danışmanları cumartesi sabahı, Moskova ile Kiev arasında ateşkes ve barış anlaşması sağlama yolunda Trump'ın ilk önemli adımı olması planlanan Ukrayna ile madencilik anlaşmasının nasıl kurtarılacağı konusunda hâlâ emin değillerdi.
CBS News'te yer alan habere göre, Cuma günü Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile Rusya ve Ukrayna arasında barışa giden yolda güven artırıcı bir adım olarak başlayan resmi görüşme , suçlamalar ve karşılıklı suçlamalarla bir kan davasına dönüştü .
CBS News'e konuşan konuya yakın kaynaklar, Başkan'ın Oval Ofis'teki fiyaskonun ardından şaşkına dönen en yakın danışmanlarının öğle yemeği için Kabine Odası'ndaki dikdörtgen masanın etrafında toplandıklarını söyledi.
Başkan Yardımcısı JD Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Savunma Bakanı Pete Hegseth, Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz, Hazine Bakanı Scott Bessent, Ukrayna ve Rusya özel temsilcisi, emekli General Keith Kellogg ve Beyaz Saray özel kalemi Susie Wiles, Güney Carolina'dan Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham'la birlikte, grup az önce yaşananları tekrar ele aldı.
Bir kaynağın Zelenskiy'nin cumhurbaşkanına baskı yapması olarak nitelendirdiği şeye inanmadıklarını paylaştılar. Başka bir yetkili, Zelenskiy anlaşmazlıklarını kapalı kapılar ardında tutsaydı, patlamanın gerçekleşmeyeceğini söyledi.
Tartışmalı görüşme sırasında, Trump ve Vance, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgaline yol açan Minsk anlaşmaları da dahil olmak üzere ateşkes anlaşmalarını defalarca ihlal etmesi nedeniyle olası bir barış anlaşmasına uyup uymayacağı konusunda şüphelerini dile getirmesinin ardından Zelenskiy'ye karşı saldırgan ve bazen küçümseyici bir tavır takındılar.
Rubio ve Waltz'un isteği üzerine Zelenskiy'nin Beyaz Saray'dan ayrılması istendikten sonraki saatlerde - ortak basın toplantısı iptal edildi - Ukrayna liderinin Cuma günkü strateji konusunda kendisine danışmanlık yapmış olabilecek kişiyi görevden alıp almaması gerektiği tartışıldı. CBS News yorum almak için Ukraynalı yetkililere ulaştı.
Trump ekibinin hayal kırıklığının bir kısmı, son günlerde müzakereleri baltaladığına inandıkları Zelenskiy'nin baş danışmanı Andriy Yermak'ı hedef aldı. Diğerleri ise bunun bir danışman sorunu olduğundan pek emin olmadıklarını söyledi.
Zelenskiy'nin Amerikalı mevkidaşıyla ilk kez çatışması değildi. Başkan Biden, Ukrayna başkanının algılanan savaşçılığı nedeniyle bir keresinde telefonu kapatmıştı, görüşmeye yakın kaynaklar CBS News'e söyledi. Sürtüşme gizli tutuldu ve yetkililer anlaşmazlığın politikayla ilgili olduğunu, savaşı hangi ülkenin başlattığı gibi temel gerçeklerle ilgili olmadığını ısrarla savunuyor.
Son günlerde, milyarlarca dolarlık kritik mineraller anlaşmasının gerçekleşmeyeceğine dair işaretler vardı. Tarafların hiçbiri, bu ölçekte bir ekonomik anlaşmanın öncesinde gelen ön belgeleri imzalamamıştı.
Cuma sabahı Graham, Mississippi'den Cumhuriyetçi Senatör Roger Wicker, Minnesota'dan Demokrat Senatör Amy Klobochar ve diğerleri, Washington DC'deki Hay-Adams Oteli'nde Zelenskiy ile özel olarak görüştüler. Odadaki kişilere göre, Zelenskiy'e çekişmeli konulardan kaçınması, teşekkür etmesi ve anlaşmayı değişiklik yapmadan imzalaması tavsiye edildi.
Bazı Trump danışmanları, anlaşmanın törensel imzadan önce kötüye gidebileceğinden endişeliydi, ancak Bay Trump Zelenskiy'i karşıladığında kendilerini güvende hissediyorlardı. Kaynaklar, bunu bir ekonomik güvenlik garantisi, ABD ve Ukrayna'yı bir nesil boyunca bağlayan ortak bir yatırım olarak gördüklerini söyledi.
Zelenskiy, Batı'ya ateşkes ve savaş sonrası güvenlik garantileri için çağrıda bulunmuştu; bunlar mineraller anlaşmasına açıkça dahil edilmemişti. Geçtiğimiz ay Kiev'de, Hazine Bakanı Bessent anlaşmayı daha büyük bir barış anlaşmasının temeli ve çatışma sona erdiğinde 'tüm Ukraynalılar için uzun vadeli bir güvenlik kalkanı' sağlayacak bir ekonomik ortaklık olarak tanımlamıştı. Ancak anlaşmanın kendisi bir ateşkes veya barış anlaşması değildi. Bessent bunu Rus liderliğine Amerikan taahhüdünün çok güçlü bir sinyali olarak tanımladı.
Kiev, ABD'nin uzun vadeli barışı koruma ve Rusya'nın tekrar işgal etmesini önleme sözünü güvence altına alacak güvenlik garantilerinin önceden verilmesini umuyordu. Beyaz Saray, Cuma günü Bessent'in Şubat ortasında Kiev'e sunduğuyla esasen aynı olan bir anlaşma versiyonunu kesinleştirmeyi bekliyordu. Bir değişiklik: Ukrayna'nın sağlayacağı minerallerin değerine 500 milyar dolarlık bir sınır koyacak olan bir hüküm kaldırıldı. Anlaşmaya aşina olan kişilerin söylediğine göre, değişiklik Ukrayna'nın talebi üzerine yapıldı çünkü Zelenskiy, Ukrayna'nın geçmiş yardımlar için belirli bir geri ödeme yapması gerektiği anlatısını beğenmedi.
Trump'ın danışmanlarından biri, "Onlar için makul hale getirmeye çalışıyorduk," dedi. Trump'ın ekibi, yeni versiyonu daha çok beğendiklerini, çünkü bunun bir anlaşmanın başlangıçta düşünülenden daha değerli olabileceği anlamına geldiğini özel olarak tartıştılar.
Mineraller anlaşması, Graham'ın iki ülke için yeni, karşılıklı olarak faydalı bir ilişki yaratmanın bir yolu olarak ortaya attığı bir kavramdı. Zelenskiy, bunu Eylül ayında Trump Tower'da düzenlenen bir toplantıda Graham'ın ısrarıyla Başkan Trump'a sunmuştu. Ancak Cuma günü, personel Doğu Odası'ndaki resmi tören düzenlemesini sessizce kaldırdı: bir konferans masası, iki kürsü ve imzalanmamış belgelerin bulunduğu iki set klasör.
Zelenskiy Cumartesi günü sempatik Avrupalı müttefikleriyle görüşmek üzere Londra'ya geldi . Başkan Trump ve Zelenskiy'nin tekrar konuşması için hiçbir plan yapılmamıştı. Bu arada, Amerika, Rus saldırganlığına karşı savaşında Ukrayna'nın en önemli askeri ve finansal destekçisi olmaya devam ediyor. Ukrayna'ya teslim edilmek üzere halihazırda 3,85 milyar dolarlık askeri teçhizat ayrılmış durumda ve Başkan Trump'ın teslimat için hala izin verip vermeyeceği belli değil.
Üst düzey bir ABD'li yetkili CBS News'e yaptığı açıklamada, "Şanslılar ki henüz başlamadı." dedi.
Cumhuriyetçi Parti'nin çoğunlukta olduğu Kongre'den ABD'ye yönelik herhangi bir destek sözü gelip gelmeyeceğine gelince, Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson yakın zamanda böyle bir isteğin olmadığını söyledi.