ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le bir telefon görüşmesi yaptığını ve Ukrayna'da savaşı bitirmek için müzakerelere başlama konusunda anlaştıklarını söyledi.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre, Trump, Truth Social platformunda yaptığı paylaşımda Çarşamba günü Putin ile yaptığı görüşmenin "uzun ve son derece verimli" olduğunu belirtti ve "Ekiplerimizin derhal müzakerelere başlaması konusunda mutabık kaldık" dedi.

Trump, Perşembe sabahı da Truth Social platformunda "dün Rusya ve Ukrayna ile harika görüşmeler yaptığını" paylaştı. "Bu korkunç, çok kanlı savaşı sona erdirmek için iyi bir olasılık var!!!" diye yazdı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise Kiev'in katılımı olmadan ABD ve Rusya arasında varılacak "hiçbir anlaşmayı kabul edemeyeceğini" kabul edemeyeceğini söyledi.

Reuters'in haberine göre gazetecilere konuşan Zelenskiy, "her şeyin Putin'in planına göre gitmemesinin önemli olduğunu, Putin'in [ABD ile] müzakereleri iki taraflı sürdürmek için her şeyi yapmak istediğini" ekledi. Putin ile görüşmesi hakkında Çarşamba günü Oval Ofis'te konuşan Trump, Putin'in de savaşın bitmesini istediği izlenimini aldığını söyledi. Donald Trump, Vladimir Putin ile Ukrayna konusunda ilk yüz yüze görüşmenin Suudi Arabistan'da yapılabileceğini de kaydetti. Trump, Putin ile karşılıklı ülke ziyaretleri konusunda da hemfikir olduklarını ifade etti. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da iki liderin ziyaretler konusunda anlaştığını doğruladı. 

ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Donald Trump'ın barış anlaşmasını müzakere etme girişimlerinin Ukraynalı askerlere "kesinlikle ihanet olmadığını" söyledi ve NATO'nun savunma harcamalarını artırması gerektiğini tekrarladı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ise üzerinde anlaşmaya varılacak herhangi bir barış anlaşmasının Rusya'nın gelecekte daha fazla Ukrayna toprağını ilhak etmeye çalışmayacağını garanti altına alması gerektiğini vurguladı. 

Görüşmeyi sosyal medya hesabından duyuran Trump "Birbirimizin ülkesini ziyaret etmek de dahil olmak üzere yakın bir şekilde çalışmaya karar verdik. Ekiplerimizi de derhal müzakerelere başlama konusunda görevlendirdik." dedi. Donald Trump bu görüşme sonrası Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy ile konuştu. Zelenskiy, bu konuşmada Trump'ın, Putin ile telefon görüşmesine ilişkin kendisine bilgi verdiğini ve "kalıcı, güvenilir bir barış" hakkında konuştuklarını söyledi. Savaşan taraflarla yapılan görüşmeler, hem Trump'ın hem de savunma bakanının Ukrayna'nın NATO'ya katılma ihtimalinin düşük olduğunu söylediği ve bunun Kiev'de büyük bir hayal kırıklığı yaratacağı bir döneme denk geldi. 

'Birlikte çalışmanın vakti geldi’

12 Şubat'taki telefon görüşmesi, ABD ve Rusya liderlerinin savaşın başından beri ilk teması oldu. Rusya 24 Şubat 2022'de Ukrayna topraklarını işgal etmeye başladı. Kremlin'den yapılan açıklamada, telefon görüşmesinin 1,5 saat sürdüğü, Putin'in Trump'a bu çatışmanın nihai çözümünün barış müzakereleriyle gerçekleşebileceğini söylediği aktarıldı. Putin'in sözcüsü Dimitri Peskov, "Putin, Trump'ın birlikte çalışma vaktinin geldiği görüşüne katılıyor" dedi. 

Trump'ın açıklamasına tepkiler ne oldu?

Telefon görüşmesi sonrası Ukrayna diplomasisi hızlandı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, üzerinde anlaşmaya varılacak herhangi bir barış anlaşmasının Rusya'nın gelecekte daha fazla Ukrayna toprağını ilhak etmeye çalışmayacağını garanti altına alması gerektiğini vurguladı. 

Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı ve Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise henüz bir barış anlaşması için müzakereler başlamadan Rusya'nın taleplerine boyun eğmenin "iyi bir taktik" olmadığını söyledi. Kallas, bir anlaşmanın işe yaraması için Avrupa ve Ukrayna'nın herhangi bir barış görüşmesine dahil olması gerektiğini ve Rusya ile ABD arasında varılan bir anlaşmayı reddetse bile Ukrayna'ya desteğin süreceğini söyledi. Kallas ayrıca günün erken saatlerinde Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov ile bir araya geldi ve Umerov'un kendisine "Ukraynalıların sağlam durduğu ve pes etmeyecekleri" konusunda güvence verdiğini söyledi. 

Almanya, Fransa ve İngiltere ile Avrupa Komisyonu imzalı bir Kiev'e destek mesajı yayımladı. Açıklamada, "Amerikalı müttefiklerimizle nasıl bir yol izleneceğini konuşmak için sabırsızlanıyoruz. Ortak hedefimiz Ukrayna'yı güçlü bir konuma getirmek olmalı" denildi. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, "Putin'in masaya gelmesinin zamanı çoktan gelmişti" mesajı verdi. İngiltere Savunma Bakanı John Healey, Ukrayna olmadan Ukrayna hakkında görüşme yapılamayacağını söyledi. BBC'ye konuşan bazı Ukraynalılar, Vladimir Putin'in Donald Trump'ı "satın almaya" ve Ukrayna'yı barış görüşmelerinin dışında bırakmaya çalışmasından korktuklarını ifade ettiler. 

'NATO üyeliği gerçekçi değil’

İki liderin telefon görüşmesiyle eş zamanlı olarak Brüksel'de de, Ukrayna'da bundan sonrasına ilişkin önemli mesajlar verildi. ABD'nin yeni Savunma Bakanı Pete Hegseth, Ukrayna'nın 2014 öncesi sınırlara dönmesinin gerçekçi gözükmediğini kaydetti. Trump da bu açıklamayı destekler şekilde, "Rusya'nın çok fazla toprak elde ettiğini ve çok asker kaybettiğini" söyledi. Toprak konusu, henüz netleşmeyen ateşkes görüşmelerinin en sıcak başlıklarından olacak. 

Hegseth, 13 Şubat'ta Brüksel'de yapılacak NATO Savunma Bakanları Toplantısı öncesinde, 40'tan fazla ülkenin katılımıyla düzenlenen Ukrayna Savunma Temas Grubu'nda konuştu. Hegseth mesajlarını dört ana konuda topladı. Bunlardan ilki Ukrayna'nın üzerinde ısrarla durduğu ve en önemli güvenlik garantisi olarak gördüğü NATO üyeliğiydi. 

Hegseth, ABD'nin, Ukrayna'nın NATO üyeliğini, müzakere edilmiş bir çözümden çıkacak gerçekçi bir sonuç olarak görmediğini net şekilde dile getirdi. Ukrayna'nın olası NATO üyeliği için İttifak içinde bir konsensüs yok. Çoğu ülke ilke olarak bu fikre destek verse de pratikte bunun hayata geçirilebileceğini düşünenlerin sayısı oldukça az. Yeni ABD yönetiminin mesajları Kiev'in üyelik beklentisinin somutlaşmayacağına dair en belirgin ifadeler olarak değerlendiriliyor. Zelenskiy, 14 Şubat Cuma günü başlayacak Münih Güvenlik Konferansı'nda bir anlaşmaya varılmasını umduğunu, konferansta ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ile görüşmeyi umduğunu söyledi. 

NATO ülkeleri, Kiev'in olası müzakere masasına eli kuvvetli oturması ve güçlü güvenlik garantilerinin devreye sokulması gerektiği konusunda çoğunlukla anlaşıyor. Hegseth de güçlü güvenlik garantilerinin gerekli olduğunda hemfikir ancak bu garantilerin Avrupa ülkeleri ve diğer birliklerle desteklenmesi gerektiği görüşünde. ABD Savunma Bakanı'nın bu yaklaşımı Ukrayna'da olası bir barış anlaşması olması durumunda Amerikan askerlerinin sahada olmayacağı şeklinde yorumlanıyor. Hegseth'in öne çıkardığı üçüncü nokta ise olası bir barış gücünün yapısıyla ilgili. 

ABD'li bakan, "Bu birlikler herhangi bir aşamada Ukrayna'ya barış gücü olarak konuşlandırılacaksa, NATO dışı bir misyonun parçası olarak konuşlandırılmalı ve 5. madde (kolektif savunma ilkesi) kapsamında yer almamalıdırlar" dedi. Hegseth'in açıklamalarında dikkat çeken dördüncü unsur ise son günlerde Ukrayna'dan gelen "toprak takası" konusunda oldu. Amerikalı Bakan, Ukrayna'nın 2014 sınırları öncesine dönülmesi fikrinin gerçekçi olmadığını belirterek, "Bu hayali hedefin peşinden koşmak sadece savaşı uzatır ve daha fazla acıya sebep olur" diye konuştu. Rusya, 2014'te Kırım'ı ilhak etmişti.