İçeride düzenli yemekler, ücretsiz sağlık hizmeti ve yaşlı bakımı sunuluyor. Dış dünyada eksik olan arkadaşlık da cabası.

Euronews'te yer alan habere göre, Odalar yaşlı sakinlerle dolu, sırtları bükülmüş. Koridorlarda yavaşça ilerliyorlar, bazıları yürüteç kullanıyor. Çalışanlar onlara yıkanmalarında, yemek yemelerinde, yürümelerinde ve ilaçlarını almalarında yardımcı oluyor. Ancak burası bir huzurevi değil. Burası Japonya’nın en büyük kadınlar hapishanesi.

Buradaki nüfus, dışarıda yaşlanan toplumun bir yansıması. Gardiyanların söylediğine göre, bazı yaşlı mahkumlar için yalnızlık öylesine büyük bir sorun ki bunun için hapiste kalmayı tercih ediyorlar.

Tochigi Kadınlar Hapishanesi’nde görev yapan Takayoshi Shiranaga, CNN'e verdiği mülakatta, ''Burada sonsuza kadar yaşayabilmek için aylık 20.000 veya 30.000 yen (yaklaşık 4584 TL-6876 TL) ödemek isteyen insanlar bile var,'' dedi.

Hapishanenin açık pembe duvarları ve garip bir şekilde huzurlu koridorları arasında CNN muhabirleri 81 yaşında kısa gri saçlı Akiyo adında bir mahkumla konuştu. Mahkum yiyecek çaldığı için hapis cezası almış.

Akiyo, CNN’nin gizlilik nedeniyle takma ad kullandığı röportajda, “Bu hapishanede çok iyi insanlar var. Belki de buradaki yaşam benim için en istikrarlı olanıdır,” dedi.

İçeride yaşam

Tochigi’deki kadınlar hapishanenin fabrikalarında çalışmak zorundalar. Ancak bu bile bazıları için gayet uygun bir düzen. İçeride düzenli yemekler, ücretsiz sağlık hizmeti ve yaşlı bakımı sunuluyor. Dış dünyada eksik olan arkadaşlık da cabası.

Mahkumlardan biri olan 51 yaşındaki Yoko son 25 yılda uyuşturucu suçları nedeniyle beş kez hapis cezası almış. Her geri dönüşünde hapishane nüfusunun yaşlandığını daha çok fark ettiğini söyledi.

Yoko, “Bazı insanlar, paraları bitince buraya tekrar gelmek için bilerek kötü şeyler yapıyor ve yakalanıyor,” dedi.

Yalnızlıkla mücadele

Akiyo, yalnızlık ve yoksulluğun yükünü fazlasıyla biliyor. Bu ikinci hapislik dönemi. Daha önce 60’lı yaşlarında yiyecek çaldığı için hapis cezası almış. Akiyo, “Eğer maddi açıdan iyi olsaydım ve rahat bir yaşam tarzım olsaydı kesinlikle bunu yapmazdım,” dedi. İkinci hırsızlık suçunu gerçekleştirdiğinde Akiyo her iki ayda bir ödenen 'çok küçük' bir emekli maaşıyla geçiniyordu.

Elinde sadece 6.000 yen (yaklaşık 1.375 TL) kalmıştı ve bir sonraki ödemesine iki hafta vardı. “Kötü bir karar verdim ve bunun küçük bir mesele olacağını düşünerek hırsızlık yaptım,” dedi. Ancak önceki mahkumiyeti tekrar hapse girmesine neden oldu. Ailesinden çok az destek gören Akiyo, geleceği veya başına ne geleceği konusunda umudunu yitirmişti.

Hapishaneye dönmek

Yoksulluk içinde yaşlanan Japonya'da yaşlı mahkumların en yaygın suçu hırsızlık. 2022’de, ülkedeki yaşlı kadın mahkumların yüzde 80’inden fazlası hırsızlık nedeniyle hapse girmişti. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'ne (OECD) göre, Japonya’da 65 yaş üstü insanların yüzde 20’si yoksulluk içinde yaşıyor. Bu oran OECD’nin 38 üye ülkesi arasında ortalama olan yüzde 14,2’nin oldukça üzerinde.

Shiranaga “Buraya soğuktan ya da açlıktan gelen insanlar var,” dedi. Memur şöyle devam etti: “Hapishanede ücretsiz tıbbi tedavi alabiliyorlar ama serbest kaldıklarında bunun için kendileri ödeme yapmak zorundalar, bu yüzden burada mümkün olduğunca uzun süre kalmak isteyenler var.”

Tekrar suç işlemeye müsait bir 'dışarısı'

Hapisten çıkan yaşlılar için toplumda yeterince destek olmaması, tekrar suç işlemelerine neden oluyor. Yetkililer de bu sorunu kabul ediyor. Ancak Japonya gibi en uzun yaşam süresine ve en düşük doğum oranlarına sahip bir ülkede alınan önlemlerin yeterli olup olmayacağı belirsiz.

2022 itibarıyla Japonya’da 65 yaş üstü mahkumların sayısı 2003’ten bu yana dört katına çıkmış durumda. Bu, cezaevi hizmetlerinin doğasını değiştirdi.

Yaşlanan hapishaneler

Tochigi’de gardiyanlar yaşlı mahkumların altını değiştirmek, yıkanmalarına ve yemek yemelerine yardım etmek gibi işlerle meşgul. Shiranaga, “Artık burası suçlu dolu bir hapishaneden çok bir huzurevi gibi görünüyor,” dedi.