Abby Vu ilk defa estetik ameliyat olduğunda henüz 14 yaşındaydı.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre, Bir hastalık nedeniyle hormon tedavisi gören Abby'nin kilosu iki ay içinde 42 kilogramdan 62'ye çıktı. Bu değişim drama öğretmeninin de gözünden kaçmamıştı. Abby o sırada tiyatro sınavlarına hazırlanıyordu. "Öğretmenim 'Sen bizim yıldızımızdın ama şimdi çok şişmansın. Ya pes et ya da hızla kilo ver' dedi" diye hatırlıyor. 

Bunun üzerine Abby'nin annesi devreye girmiş ve onu göbeğindeki ve bacaklarındaki yağları aldırmak için liposuction (ameliyatla yağ aldırma) operasyonuna götürmüştü. Abby klinikte, üzerinde hastane önlüğüyle endişeli bir şekilde ameliyatı beklerken annesinin "Sadece cesur ol ve içeri gir. Dışarı çıktığında güzelleşeceksin" dediğini hatırlıyor. Ameliyat travmatikti. Abby'ye sadece kısmi anestezi uygulanmış ve ameliyat boyunca bilinci açık kalmıştı. "Vücudumdan ne kadar yağ çekildiğini ve ne kadar kan kaybettiğimi görebiliyordum" diyor. 

Şimdi 35 yaşında olan Abby, yarım milyon dolara mal olan 100'den fazla prosedür geçirdi. Pekin'in merkezinde bir güzellik kliniğinin ortağı ve Çin'in plastik cerrahi patlamasının en tanınmış yüzlerinden biri oldu. Ancak ameliyatların fiziksel bir bedeli vardı. 

Pekin'deki lüks dubleks dairesinde bir aynanın önünde, son yüz inceltme enjeksiyonundan kaynaklanan morluklara hafifçe kapatıcı sürüyor. Geçirdiği üç çene küçültme ameliyatında çok fazla kemik törpülenmesinden sonra yüzünün "daha sıkı ve daha az tombul" görünmesine yardımcı olmak için her ay geçirdiği bir prosedür bu. Ancak ameliyatlardan pişman olmadığını söylüyor ve annesinin yıllar önce doğru kararı verdiğine inanıyor: "Ameliyat işe yaradı. Günden güne kendime daha çok güvenir ve daha mutlu hisseder oldum. Annemin doğru kararı verdiğini düşünüyorum.” 

Bir zamanlar tabu olarak görülen plastik cerrahi, Çin'de son 20 yılda artan gelirler ve büyük ölçüde sosyal medya tarafından yönlendirilen toplumsal tutumlardaki değişimlerle popülerlik kazandı. Her yıl 20 milyon civarında Çinli kozmetik prosedürler için ödeme yapıyor. Ameliyat olmak isteyenlerin büyük çoğunluğunu genç kadınlar oluşturuyor. Hastaların yüzde sekseni kadın ve ameliyat olan kişilerin ortalama yaşı 25. 

Çin kültüründe özellikle kadınlar için dış görünüş her zaman önemliydi. Fakat ülkedeki güzellik standartları zamanla değişiyor. Yıllar boyunca en çok aranan özellikler Batı idealleri, anime (çizgi film karakterleri) fantezisi ve K-Pop ilhamının bir karışımıydı: Çift göz kapağı, yontulmuş çene hattı, belirgin burun ve simetrik yüz. Ancak son zamanlarda, gerçekçi olmayan, aşırı kadınsı, neredeyse çocuksu bir idealin peşinde koşan daha rahatsız edici prosedürler artıyor. 

Botoks artık kulakların arkasına enjekte edilerek onları öne doğru eğiyor ve daha küçük, daha zarif bir yüz yanılsaması yaratıyor. Anime kahramanlarının camsı bakışlarından ilham alan alt göz kapağı ameliyatı, masum ve çocuksu bir görünüm için gözleri genişletiyor. Üst dudak kısalması, gençliğe işaret ettiği düşünülen dudak ve burun arasındaki kısmı daraltır. Ancak bu güzelliğin çoğu ekran için üretilmiştir. Filtreler ve özel ışıklar altında sonuçlar kusursuz görünebilir. Gerçek hayatta ise genellikle tekinsiz bir etki yaratıyor: Ne tam olarak yetişkin ne de tam olarak çocuk olan bir yüz. ŞinYang (Yeni Oksijen) ve GıngMey (Daha Güzel) gibi "yüz kusurlarının" algoritma odaklı analizini sunduğunu iddia eden kozmetik cerrahi uygulamalarının popülerliği giderek artıyor. 

Kullanıcıların yüzlerini tarayıp değerlendirdikten sonra, her operasyondan bir komisyon alarak yakındaki kliniklerden ameliyat önerileri sunuyorlar. Bu tip güzellik trendleri, sosyal medyada ünlüler tarafından paylaşılınca, arzu edilen ve normal kabul edilen şeyleri hızla değiştiriyor. Çin'in en eski kozmetik cerrahi fenomenlerinden biri olan Abby, ŞinYang uygulamasının ilk kullanıcılarından ve estetik prosedürlerini bugüne kadar büyük sosyal medya platformlarında paylaştı. Yine de 100'den fazla prosedür geçirmiş olmasına rağmen, ŞinYang'ın "sihirli ayna" özelliğini kullanarak yüzünü taradığında, uygulama hala "kusurlara" işaret ediyor ve önerilen ameliyatların listesi uzuyor. "Göz torbalarım olduğunu söylüyor. Çene büyütme yaptır diyor ama ben zaten yaptırdım.” 

Abby eğlenmiş görünerek soruyor: 

"Burun inceltme mi? Başka bir burun ameliyatı mı yaptırmalıyım?” Tipik e-ticaret sitelerinin aksine, ŞinYang gibi güzellik uygulamaları aynı zamanda bir sosyal medya işlevi de sunuyor. Kullanıcılar prosedürler öncesi ve sonrasına dair ayrıntılı günlüklerini paylaşıyor ve genellikle Abby gibi popüler kullanıcılardan tavsiyelerini istiyor. 

'Cildimin altında çimento varmış gibi hissediyordum’ 

Artan talebi karşılamak için Çin genelinde hızla klinikler açılıyor. Ancak kalifiye pratisyen eksikliği var ve çok sayıda klinik ruhsatsız faaliyet gösteriyor. Pazarlama araştırma şirketi olan iResearch tarafından hazırlanan bir rapora göre, 2019 yılı itibarıyla Çin'de 80 bin mekan ruhsatsız kozmetik prosedürler uyguluyor ve 100 bin kozmetik pratisyen yeterli niteliklere sahip olmadan çalışıyor. 

Sonuç olarak, Çin kozmetik cerrahi kliniklerinde her gün yüzlerce olumsuzlukların meydana geldiği tahmin ediliyor. Plastik cerrah ve Şanghay'da lisanslı bir estetik cerrahi kliniğinin sahibi olan Dr. Yang Lu, son yıllarda hatalı ameliyatların bıraktığı hasarı gidermek için ameliyat olmaya gelenlerin sayısının arttığını söylüyor. Dr. Yang, "Ruhsatsız yerlere gittikleri için ilk ameliyatları berbat olan birçok hasta gördüm" diyor: "Bazılarının ameliyatları evlerde gerçekleştirilmiş.” 

28 yaşındaki Yue Yue, ameliyatı kötü geçen çok sayıda kişiden biri. 2020 yılında yakın bir arkadaşı tarafından açılan ruhsatsız bir klinikten, yüzün daha dolgun görünmesini sağlamak için tasarlanmış "bebek yüzü kolajen enjeksiyonları" uygulattı. Ancak dolguları sertleşti. "Cildimin altında çimento varmış gibi hissediyordum" diyor. 

Hasarı gidermek için çaresiz kalan Yue Yue, sosyal medya aracılığıyla bulduğu tanınmış kliniklere başvurdu ancak onarımlar durumu daha da kötüleştirdi. Bir klinik dolguyu şırınga kullanarak çıkarmayı denedi. Sertleşmiş materyali çıkarmak yerine, kadının kendi dokusunu çıkardılar ve cildini gevşetmiş oldular. Başka bir klinik, altındaki dolguya ulaşmak için kulaklarının yakınındaki deriyi kaldırmayı denedi ve onu iki uzun yara izi ve doğal olmayan bir şekilde sıkı görünen bir yüzle bıraktı: 

"Tüm imajım çöktü. Parlaklığımı kaybettim ve bu [Şanghay'daki yabancı bir şirketin insan kaynaklarındaki] işimi de etkiledi.” 

Geçen yıl ŞinYang aracılığıyla Dr. Yang'ı buldu ve o zamandan beri, başka bir klinik tarafından yapılan önceki bir ameliyat sırasında hasar gören göz kapakları da dahil olmak üzere üç onarım ameliyatı geçirdi. Dr. Yang'ın ameliyatları gözle görülür iyileşmeler sağlamış olsa da, hatalı prosedürlerden kaynaklanan bazı hasarlar kalıcı olabilir. "Artık daha güzel olmak istemiyorum. Ameliyattan önceki halime dönebilseydim çok mutlu olurdum" diyor. 

'Kariyerimi mahvetti’ 

Her yıl Yue Yue gibi on binlerce kişi Çin'deki lisanssız kozmetik kliniklerinin mağduru oluyor. Ancak bazı lisanslı klinikler ve nitelikli cerrahlar bile kurallara sıkı sıkıya uymuyor. 2020 yılında aktris Gao Liu'nun burnunun ucunu siyaha döndüren ve burun dokusunun ölümüne yol açan hatalı burun ameliyatı viral oldu. 

"Yüzümün şekli bozulmuştu ve çok üzgündüm. Oyunculuk kariyerimi mahvetti" diyor. Ameliyatı She's Times adlı lisanslı bir Guangzhou kliniğinde, "baş cerrah" ve burun cerrahisi uzmanı olarak tanımlanan Dr. He Ming yapmıştı. Ancak gerçekte Dr. He, gözetim olmaksızın ameliyatı gerçekleştirecek yeterliliğe sahip değildi ve Guangdong Eyaleti Sağlık Komisyonu'ndan lisanslı plastik cerrah statüsünü almamıştı. Yetkililer skandaldan kısa bir süre sonra kapanan kliniğe para cezası verdi ve Dr. He'yi altı aylığına meslekten men etti. Ancak, She's Times'ın resmi olarak feshedilmesinden haftalar önce, Qingya adlı yeni bir klinik aynı adrese kaydolma talebinde bulundu. 

BBC Eye, She's Times ve Qingya arasında, aynı Weibo hesabı ve Dr. He de dahil olmak üzere birkaç personelin tutulması gibi güçlü bağlantılar buldu. BBC ayrıca, Dr. He'nin 2021'de yaptırıma uğradığı tarihten itibaren beş yıl boyunca bu statü için başvuruda bulunmasının teknik olarak yasaklanmış olmasına rağmen, Nisan 2024'te lisanslı plastik cerrah yeterliliğini aldığını öğrendi. Qingya şimdi 30 şube açtığını iddia ediyor. Dr He, Qingya ve Guangdong Eyaleti Sağlık Komisyonu BBC'nin yorum taleplerine yanıt vermedi. İngiltere'deki Çin Büyükelçiliği ise "Çin hükümeti sürekli olarak işletmelerin ulusal yasalar, yönetmelikler ve ilgili politika hükümleriyle sıkı bir uyum içinde faaliyet göstermelerini istemektedir" açıklamasında bulundu. Dört yıl ve iki onarım ameliyatının ardından Gao Liu'nun burnu hala düzgün değil. "Gerçekten pişmanım. Bunu neden yaptım ki?" diye soruyor. Çin Merkezi Sağlık Komisyonu son yıllarda yerel sağlık kuruluşlarına idaha katı düzenlemeler getirdi. Komisyon, uzmanlıkları dışındaki görevleri yerine getiren, yeterli niteliklere sahip olmayan pratisyenlerin yarattığı sorunu çözmeye çalışsa da bunu başarabilmiş değil. 

24 saat içinde iş teklifinden borç ve ameliyata

Günümüzde Çin'de profesyonel başarı için iyi görünmek önem taşıyor. Popüler iş bulma platformlarında yapılan hızlı bir arama işverenlerin, asıl işle çok az ilgisi olsa bile, roller için fiziksel gereksinimleri listeledikleri birçok örnek ortaya koyuyor. 

Bir resepsiyonist pozisyonu adaylardan "en az 160 cm. boyunda ve estetik açıdan hoş" olmalarını isterken, bir idari iş "çekici bir görünüm ve zarif bir duruş" talep ediyor. Ve şimdi bu baskı, bazı Çin kliniklerinde savunmasız genç kadınlara iş teklif edildiği, ancak sadece işverenleri tarafından gerçekleştirilen pahalı ameliyatlar için ödeme yapmaları halinde iş teklif edileceğinin söylendiği, büyüyen bir aldatmacayla istismar ediliyor. Da Lan (gerçek adı değil), Mart 2024'te Çin'in güneybatısındaki Çengdu'da bir klinikte "güzellik danışmanlığı" işi için popüler bir işe alım internet sitesine başvurdu. Mülakatın ardından aynı akşam kendisine iş teklifi yapıldı. 

Ancak ertesi sabah görevine başladığında, müdürü tarafından küçük bir odaya götürüldüğünü, müdürün kendisini baştan aşağı taradığını ve kendisine bir ültimatom verdiğini söylüyor: "Ya kozmetik operasyonlar geçirirsin ya da işini kaybedersin.” Da Lan karar vermesi için kendisine bir saatten az süre tanındığını söylüyor. Baskı altında, yıllık yüzde 30'dan fazla faizle, yeni rolündeki maaşının üç katından fazlaya denk gelen 13 bin yuan (68 bin TL) ücret ödeyerek çift göz kapağı ameliyatı olmayı kabul etti. Personelin telefonunu aldığını ve gelir bilgilerini tahrif ederek sözde "güzellik kredisi" başvurusunda bulunmak için kullandığını söylüyor. Bir dakika içinde kredi onaylandı. Öğleye doğru tıbbi testlerden geçiyordu. Bir saat sonra ameliyat masasındaydı. İş teklifinden borca ve ameliyata kadar her şey 24 saat içinde olmuştu. 

Ameliyat iş bulması için hiçbir işe yaramadı. Da Lan, müdürünün onu aşağıladığını, herkesin içinde bağırdığını ve küfrettiğini söylüyor. Sadece birkaç hafta sonra işi bıraktı. Geriye dönüp baktığında, bu işin hiçbir zaman gerçek olmadığına inanıyor. "Başından beri ayrılmamı istiyorlardı" diyor. Orada 10 günden fazla çalışmasına rağmen kendisine sadece 303 yuan (1.500 TL) ödendi. Da Lan, arkadaşlarının yardımıyla altı ay sonra ameliyat borcunu ödedi. 

BBC Eye onlarca mağdurla konuştu ve Çin'in "kozmetik cerrahi başkenti" olma yolunda ilerleyen Çengdu'da Da Lan'ın da aralarında bulunduğu üç kişiyle görüştü. Bazıları yıllardır çok daha büyük borçlar altında sıkışıp kalmış durumda. Da Lan'ın kendisini dolandırdığını söylediği klinik daha önce başka mezunlar tarafından rapor edilmiş ve yerel medya tarafından ifşa edilmişti, ancak hala açık ve aynı rol için işe alım yapmaya devam ediyor. Bu dolandırıcılık klinik işleriyle sınırlı değil - diğer sektörlerde de görülüyor. Bazı canlı yayın şirketleri, genç kadınları ameliyat için kredi almaya zorlayarak sosyal medya fenomenliği vadediyor. Ancak perde arkasında, bu firmaların kliniklerle genellikle açıklanmayan anlaşmaları var: Ameliyat masasına gönderdikleri her başvurudan bir pay alıyorlar. 

Abby, Pekin'de selfie çekmek için mükemmel bir ortam olan bohem bir kafede arkadaşlarıyla kahve içmek için buluşuyor. Üçlü, pozlarını ayarlıyor ve kirpikleri uzatıp elmacık kemiklerini yeniden şekillendirerek yüzlerini ayrıntılı bir şekilde düzenliyorlar. Yüz hatlarında en çok neyi beğendikleri sorulduğunda, değiştirmeyi düşünmeyecekleri tek bir parçanın adını vermekte zorlandıklarını fark ediyorum. Konuşma çene implantlarından üst dudak kısaltma ve burun ameliyatlarına geçiyor. Abby yeni bir burun estetiği yaptırmayı düşündüğünü söylüyor. Son operasyonunu altı yıl önce yaptırmış ancak cerrahlar ameliyat yapmakta zorlanıyormuş: "Bu kadar çok işlemden sonra cildim eskisi kadar esnek değil. Doktorların üzerinde çalışacakları fazla bir malzeme yok. "Onlara ancak bir yeleğe yetecek kadar kumaş verip bir gelinlik bekleyemezsiniz.” Bu metafor havada asılı kalarak tüm operasyonların yarattığı tahribatı vurguluyor. Ancak her şeye rağmen Abby'nin durmak gibi bir planı yok: "Daha güzel olma yolculuğumu asla durduracağımı sanmıyorum" diyor.

Fotoğraf: BBC