Çoğu Rusya, bazıları da Ukrayna saflarında savaşan Nepalli gençlerin yüzlercesi, vatanlarından binlerce kilometre uzaklıkta hayatını kaybediyor.

Fenoreporter - Dış Haberler Servisi

Birkaç ay önce laboratuvar teknisyeni olan ama iş bulamayan Sandip Thapaliya kız kardeşini aradı ve “Sana iyi bir haberim var” dedi. Rusya’dan arıyordu. “Rus ordusuna katıldım” diye ekledi. Nepal’de iş bulamayınca bu çözümü kabullenmişti. Yakında Ukrayna cephesine gönderilecekti.

Kız kardeşi Shanta telefonda “Aklını mı yitirdin. Ukrayna’da binlerce insanın öldüğünü bilmiyor musun? Sen onlar için ayak altında ezilecek bir karıncadan başka bir şey değilsin” diye haykırdı. Sandip, kız kardeşini “Korkma, endişelenme. Ben sadece sağlık görevlisi olarak çalışacağım. Seni sık sık arayacağım” diye rahatlatmaya çalıştı.

Gerçekten de birkaç ay boyunca aradı. Ayda 75 bin Ruble (780 Euro) maaş garanti eden sözleşmesinin fotokopisini, birkaç fotoğrafını (Kamuflaj elbiseleriyle) ve bir Rus kışlasının çevresinde gezintisinin fotoğraflarını gönderdi.

Bir ay kadar sonra kısa bir sesli mesaj yolladı: “Bizi ormana götürüyorlar. Dönüşümde seni ararım.” O tarihten bu yana Sandip’ten ses seda çıkmadı.

Sandip, Nepal’de Ukrayna savaşı kurbanlarının tek örneği değil. İşsiz yüzlerce Nepalli genç sözleşmeli asker, yani paralı asker olarak Ukrayna cephesine gitti.

Savaşın iki tarafında da onlara rastlanıyor. Nepal hükümeti yetkililerine göre, çoğu Rusya saflarında savaşıyor. Ama Ukrayna’nın “Yabancı lejyon” birliklerinde yer alanlar da var. Ve çok büyük bir ihtimalle cephede karşı karşıya gelip birbirleriyle savaşıyorlar.

Nüfusu hızla artan Himalayalar’a sıkışmış Nepal, Asya’nın en yoksul ülkelerinden biri. İlginç bir nokta: Nepal, gençlerini başka devletlerin savaşlarına gönderme gibi epeyce eski bir geleneğe de sahip.

Örneğin, 200 yıl önce İngiltere, Hindistan’daki ayaklanmaları bastırmakta Nepalli askerlerden yardım aldı. Onlara “Gurka” deniyordu. “Gurka”lar İngiltere ordusunda Birinci ve İkinci Dünya Savaşları’nda, daha sonra Irak ve Afganistan savaşlarında da yer aldılar.

Ukrayna savaşı Nepal’i sıkıntılı bir duruma düşürdü. Moskova’ya karşı ekonomik yaptırımlara karşı çıkıyor ama Birleşmiş Millekler’de Rusya’nın askeri yayılmacılığına karşı oy kullanıyor, bir yandan da savaşta tarafsız kalmaya çalışıyor. Nepal yetkililerinin Rusya’ya “Gençlerimizi paralı asker yapmaktan vazgeçin” demesi gerekiyor ama bu çağrıyı yapacak cesareti yok.

Nepal hükümetinin tepkisizliği oğulları Ukrayna’ya gitmiş aileleri derin bir çaresizliğe sürüklüyor. Shanta, “Kardeşim Sandip’e ‘Aman bu paralı asker toplama propagandasından uzak dur’ dedim ama dinletemedim. Tuzağa düştü.” diye yakınıyor.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başladığı 2022 Şubat’ında 30 yaşındaki Sandip bir iş arıyor. ir kaç ay sonra Nepal’de turizm gelirlerinin düştüğü, enflasyonun da yükseldiği dönemde Sandip bir plan yapıyor: Rusya’ya girmek için bir öğrenci vizesi isteyecek, orada birkaç yıl çalışacak, sonra da Batı Avrupa’ya geçecekti. Avrupa’ya gitmek için yanıp tutuşuyordu. İspanya’da yaşamak istiyordu.

Nepal’in başkenti Katmandu’daki bir şirketin uçak bileti, vize, Rusya’da bir dil okuluna kayıt gibi masraflar için istediği 8 bin doları ödemesine karısı yardımcı oldu. 2022 Ekim’inde Moskova’ya ayak bastı. Ve o andan itibaren planı çökmeye başladı.

Sandip, Moskova’da günü birlik ayak işlerinde çalışarak hayatını kazanmaya çalıştı. Çalışma izni sona ermek üzereydi. Mayıs ayında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Orduda bir yıl hizmet yapan yabancıların Rus vatandaşlığına geçişinin kolaylaştırılacağını” açıkladı.

Sandip bir saniye bile tereddüt etmedi, Rusya Savunma Bakanlığı’yla sözleşme imzaladı. Görevi: “Uluslararası barışın korunması veya yeniden sağlanması çabalarına katkıda bulunmak.”

Bir başka Nepalli genç (Not: Kimliğinin gizli tutulmasını, Rai lakabıyla adının geçmesini istedi) şöyle konuştu: “Ben de Rus ordusuna katıldım. Çünkü Batı’nın emperyalizmine karşıydım. Ama buna rağmen önce İngiliz ordusuna katılmaya çalıştım. Olmayınca Rusya Savunma Bakanlığı ile sözleşme imzaladım. Çünkü Ukraynalılar’dan daha fazla para veriyorlardı. Hem sonra Putin’i de seviyorum.”

Nepal’de, çok yaygın olan işsizliğin Rusya’nın paralı asker toplamasındaki başarısının en önemli nedeni olduğu belirtiliyor. İş piyasasına yılda ortalama 500 bin genç katılıyor.Sadece 80 bin ile 100 arasındaki genç iş bulabiliyor. Peki iş bulamayanlar ne yapacak, nereye gidecek?

Sandip 2023 Haziran’ında bitmek bilmeyen çatışmaların yaşandığı Bahmut cephesine gönderildi. Kız kardeşi Shanta sıkıntıdan ve korkudan artık geceleri uyuyamıyordu. Sandip’ten hiç bir haber yoktu.

Rusya’daki Nepalli diplomatlar ve çalışanları arayıp yardım istedi Yetinmedi; Nepal Dışişleri ve İçişleri Bakanlıkları’na gidip “Kardeşimi bulmama yardım edin” diye yalvardı.

Ağustos ayı sonunda bir Rus subaydan mesaj geldi: “Kardeşiniz 14 Temmuz günü saat 12.50’de Rusya’da, İvanova kentindeki Navo-Talisti mezarlığında toprağa verildi. Baş sağlığı dilerim.”

Hepsi bu kadar. Shanta, “Sanki dünya başıma çökmüştü” diyor ağlayarak. Daha sonra Nepal yetkilileri de Sandip’in ölümünü doğruladılar. Böylece Shanta’nın son umutları da söndü.