Katı haşlanmış bir yumurta düşünün. O yumurtayı alp masada döndürüyorsunuz. O yumurta 20’nci yüzyıl başına kadar olan dünyayı simgeliyor. Sonra çiğ bir yumurta alıp masada çevirin. O da günümüzdeki dünyayı temsil ediyor. O çiğ yumurtayı çevirirken, dönüşünde hafif bir yavaşlama göreceksiniz. O da gezegenimizin kendi çevresinde giderek yavaşlayan dönüş hızını size anlatacak.

Fenoreporter - Dış Haberler Servisi

Bu çok şaşırtıcı sonuca, NASA’ya (ABD Havacılık ve Uzay Dairesi) bağlı “Jet Propulsion Laboratory” öncülüğünde yürütülen bir dizi araştırmayla ulaşıldı. Ve şu iki tespit yapıldı:

Günlerin uzunluğu, mevsimlere göre değişmekle birlikte,  güneşin ışıdığı süreye bağlı değil. Peki ne? Güneşin iki kez saat tam 12’deki pozisyonuna gelmesiyle ilgili. Bu da dünyamızın kendi çevresinde dönüş hızına bağlı.

İkinci gerçek: Dünyamızın kendi çevresinde dönmesi süresi milyarlarca yıldır uzuyor ama son 20 bin yıldır dönüş hızını artıran bir ters etkiyle dengeleniyor.

Bildiğiniz gibi, Ay gezegenimizde bir çekim gücü etkisine sahip. Bu da gel-git’lere neden oluyor. Okyanus sularının bu hareketi dünyanın dönüş hızını çok ama çok az da olsa yavaşlatıyor. Bu da dünyanın  kendi çevresinde dönüş süresini 100 yılda 2,4 milisaniye uzatıyor.

Ancak son 20 bin yılda bu yavaşlama biraz frenlendi. Yani, son Buzul Çağı’ndan sonra.

Daha sonra dünyamız yavaş yavaş ısınmaya başladı. Bu hem türümüz olan “Homo Sapiens”e yaradı, hem de kutuplara. Isınmayla birlikte ekvatordaki buzullar eridi, fay hattının hareketlerine bağlı olarak bu eriyen buzulların suyunu güney ve kuzey kutuplarına sürükledi, orada yeniden buzullara dönüşmesini sağladı. Kutupların kitlesinin, yani ağırlığının artması da, dünyanın dönüş hızını etkiledi.

Sonuç: Dünyamız bir yıldan öbürüne, bir yüzyıldan diğerine, biraz daha hızlı dönüyor. Bir yüzyılda 0,8 milisaniye daha hızlı!

Ancak iklim değişikliği veya küresel ısınma bu mekanizmayı alt-üst etmek üzere. Çünkü küresel ısınma dünyanın dönüş hızını da etkiliyor.

Çünkü kutuplardaki buzulların erimesi dönüş hızında olumsuz etki yapıyor. Bir başka deyişle, dünyanın dönüş hızını yavaşlatıyor. Ne kadar? Bu soruya yanıt bulmak için “Jet Propulsion” 1800’lerden günümüze kadar arşivlenmiş tüm iklim verilerini mercek altına aldı.

Sonuç: 20’nci yüzyılın ilk yarısında gelişmeler biraz düzensiz olmaya başlıyor. Biraz da El Nino gibi okyanus olaylarının etkisiyle. Ancak son 20 yılda küresel ısınmanın günlerin uzamasına etkisi tavan yaptı. Yine verilere göre küresel ısınma giderek daha da etkili olacağı için günler daha da uzayacak.

Bilim insanları küresel ısınmaya atmosfere karbondioksit salınımının artmasından kaynaklandığını, buna da insan faaliyetlerinin yol açtığını kanıtladılar.

Kısacası, günlerin uzamasına Ay’ın hareketinden çok insan neden oluyor.