İngiltere Hükümet İletişim Merkezi (GCHQ), müttefiklerin 2. Dünya Savaşı’nın kazanılmasına yardımcı olmasıyla bilinen gizli şifre kırıcı bilgisayar Colossus’un daha önce hiç paylaşılmamış fotoğraflarını yayımladı.

BBC'de yer alan habere göre; İstihbarat teşkilatı, fotoğrafları bilgisayarın icadının 80. yılı nedeniyle kamuoyu ile paylaştı. Fotoğrafların, pek çok kişi tarafından "ilk dijital bilgisayar" olarak kabul edilen Colossus’a “ışık tutacağı” belirtildi. Colossus, 2000'li yılların başına kadar büyük ölçüde gizli tutulmuştu. GCHQ Başkanı Anne Keast-Butler, "Teknolojik yenilikler her zaman işimizin merkezinde olmuştur ve Colossus, çalışanlarımızın, hakkında konuşamasak bile, bizi teknolojik yeniliklerin öncülerinden biri yaptığının mükemmel bir örneği" dedi. İlk Colossus, 1944'ün başlarında İngiltere’deki şifre kırıcıların merkezi olan Bletchley Park'ta faaliyete girdi. Savaşın sonunda, Nazilerin mesajlarının deşifre edilmesine yardımcı olan bilgisayar sayısı 10’a ulaşmıştı.

Fotoğraf: @BBC

2500 valfle donatılmış ve 2 metreden uzun Colossus'un çalıştırılması ve bakımı için yetenekli operatörler ve teknisyenlerden oluşan bir ekibe ihtiyaç vardı. Çoğunlukla bu ekipler Kraliyet Donanması’nın kadın birliklerinden oluşuyordu. Yeni fotoğraflardan biri, bir kadın askerin bilgisayar üzerinde çalıştığını gösteriyor. Colossus'un ele geçirdiği "Almanların oldukça endişe verici talimatlarına" atıfta bulunan bir mektubun yanı sıra, makinenin çalışırken çekilmiş bir ses kaydı ile birlikte işleyişinin planları da ilk kez kamuoyuyla paylaşıldı. Savaşın sonunda, bilgisayarlarda çalışan 550 kişi tarafından 63 milyon karakterlik Almanca mesajların şifresi çözülmüştü.

Fotoğraf: @BBC

Dikkate değer başarılarından biri, Hitler’in, Haziran 1944'teki D Günü çıkarmalarının Normandiya sahilleri yerine Calais’de olacağı yönündeki müttefiklerin oyununa geldiğini teyit etmesiydi. Tarihçiler, bilgisayarların savaşı kısalttığını ve birçok hayat kurtardığını düşünüyor.

Fotoğraf: @BBC

2000’li yıllara kadar gizlendi

Büyük etkisine rağmen, Colossus programında çalışan mühendisler ve şifre kırıcılar gizlilik yemini ettiler ve bu hayati önem taşıyan makinenin varlığı neredeyse 60 yıl boyunca tarih kitaplarına girmedi. Colossus, 2000'li yıllara kadar İngiliz istihbarat servisleri tarafından resmi olarak kabul edilmemişti. Savaştan sonra 10 bilgisayardan sekizi imha edildi. Makineyi tasarlayan mühendis Tommy Flowers'a, makineyle ilgili tüm belgeleri İngiltere Hükümet İletişim Merkezi’ne teslim etmesi emredildi.

Bu bilgisayarı gizli tutma girişimleri o kadar başarılı oldu ki, 1960'larda Colossus üzerinde çalışan eski bir GCHQ mühendisi olan Bill Marshall, onun savaş zamanındaki rolü hakkında hiçbir fikrinin olmadığını söyledi. Marshall, "Colossus'a küçük de olsa katkıda bulunmaktan büyük gurur duyduğunu" vurguluyor. Bletchley Park'ta bulunan Ulusal Bilgisayar Müzesi'nin mütevelli heyeti başkanı Andrew Herbert, Colossus'un etkisini kutlamak için fotoğrafların bir fırsat sunduğunu söylüyor.

Herbert, "Teknik açıdan bakıldığında Colossus, modern elektronik dijital bilgisayarın önemli bir öncüsüydü" diyor ve ekliyor: "Bletchley Park'ta Colossus'u kullananların çoğu, savaşı takip eden yıllarda İngiliz bilişiminin önemli öncüleri ve liderleri haline geldi ve işleriyle sıklıkla dünyaya önayak oldu."