“Pişmiş pilav sendromu”, bir tür gıda zehirlenmesi. Buna “Bacillus cereus” olarak bilinen ve nişasta içeren bir çok besinde bulunan bir bakteri yol açıyor. Değişen ısı ortamlarında uzun süre bekletilen yiyecekler tüketildiğinde bu bakterinin tetiklediği gıda zehirlenmesi riski daha da artıyor. Hatta bu zehirlenme ölüme kadar götürüyor.
Fenoreporter - Sağlık Haberleri Servisi
Somut örneklerden biri: Belçika’da 20 yaşındaki bir genç 5 gün buzdolabında bekletilmiş domates soslu spagettiyi ısıtıp yedikten sonra öldü. Bu olay 2008’de meydana geldi ama tıp çevrelerinde hala konuşuluyor, hala örnek olarak gösteriliyor.
TikTok’ta şu sıralar “Food52” adlı bir video 7,5 milyon kez görüntülendi, 13 bin izleyici yorumu yazıldı. Videonun konusu gıda zehirlenmesi. Bazıları daha önce pişirildikten sonra soğutulan ve daha sonra ısıtılan yemekleri tükettiklerini, bunun zehirlenme potansiyeli taşıdığını akıllarının ucundan bile geçirmediklerini anlattılar. Hatta biri, “40 yıldır ısıtılmış pilav yiyorum. Bugüne kadar herhangi bir sorun yaşamadım” diye meydan okudu.
Ancak şu gerçeği hep aklınızda tutmalısınız: “Bacillus cereus” besin zehirlenmelerinde en sık rastlanan nedeni oluşturuyor. Örneğin, ABD’de 2019 yılında 63 bin vakanın sorumlusu olarak gösteriliyor. Bilim insanları istatistiklere girmediği için gerçek rakamın çok daha fazla olduğunu düşünüyor.
Herhangi bir sağlık sorunu olmayanlarda, zehirlenme belirtileri (Bulantı, kuma, ishal) hafif atlatıldığı için doktora gitmeye gerek kalmayabiliyor.
ABD’nin New York kentindeki Langone Helalth Üniversitesi’nde mikrobiyolojist olarak görev yapmakta olan Philip Tierno, “Basillus cereus” pişirilmemiş pirinç tanelerinde bulunan bir bakteri. Bu bakterinin ürettiği “Spore”lar (Bakterinin ölmesiyle dağılan parçacıklar) ve zehirli maddeler için değişik ısı ortamları hayatlarını sürdürmek için ideal koşullar sağlıyor. Dahası, bu bakterinin ürettiği “Spore”lar ve zehirli maddeler ateşte pişirilmeye bile dayanabiliyor.
Pişirilmiş pirinç bu bakterilerin gelişmesi için ideal bir ortam sağlıyor. Çünkü pirinç pişirildiğinde tanelerin yapışmaması için önce soğumaya bırakılıyor. Sonra yeniden ısıtıldığında, ısı azalıp çoğaldığı için bakteriye arayıp bulamayacağı bir ortam hazırlıyor.
Pilavı yediniz ama tümüyle bitiremediniz. Ne yapacaksınız? Elbette buzdolabına koyacaksınız. Siz siz olun, soğumasını beklemeden ve tercihen çok da derin olmayan tabakla buzdolabına kaldırın.
Bir önemli uyarı daha: Gıda zehirlenmesini tetikleyebilecek tek besin pirinç değil. “Basille cereus” toprakla ve bitkilerle temas kuran tüm besin maddelerinde bulunuyor. Nişasta içeren tüm besinler (Pirinç, makarna, hamur işleri, patates) hatta kiona ve sebzeli makarnalık buğday da onun için ideal yuvalar sağlıyor.
Peki, bu bakteriyi nasıl bertaraf edebiliriz? Öncelikle pişirilmiş yiyecekleri (Pirinç, makarna, balık ya da et) değişen ısılarda 2 saatten fazla bırakmayın. Fazlası bakterinin at koşturabileceği şartlar demek.
Bir başka deyişle, artan yemeği en geç 2 saat içinde buzdolabına koyun. Buzdolabına kaldırdıklarınızı da ertesi gün tüketin. Ertesi gün olmazsa en geç 4 gün içinde tüketin. Tüketemiyorsanız imha edin.